Inle Lake

Inle Lake jest miejscem, które świadomie zostawiłem na koniec mojej podróży po Myanmarze. Z opowieści słyszałem o niezwykłym uroku tego miejsca. Kiedyś ktoś z moich znajomych (pozdrawienia dla Magdy) podarował mi zdjęcie, które przedstawia typową łódkę rybacką z Inle unoszącą się na powierzchni jeziora. Zdjęcie to długi czas wisiało u mnie na ścianie, a ja się w nie wpatrywałem i marzyłem o dalekich podróżach. Miejsce to zostawiłem na deser mojej wizyty w Maynmarze także dlatego, że chciałem rozgrzać się fotograficznie, uchwycić ducha Birmy, poznać mentalność ludzi.

W Inle spędziłem dwa dni, w pierwszy pogoda zachwyciła swoją zmiennością i obfitością w wietrzne cumullusy, w drugi zdruzgotała szarością. Pierwszy dzień był jak dar z nieba, piękne chmury, ostre słońce, wyrażne refleksy, czułem się jak w fotograficznym raju. Przykładałem aparat do oka i widziałem czyste piękno. Niestety efekt końcowy czyli zdjęcia troche mnie rozczarował, ale nie jest żle. Moją obsesją był symbol Inle, czyli łodzie z stożkową siecią rybacką. Niestety trafiłem na nie najlepszą porę roku i w ciągu dwóch dni udało mi się znaleść tylko trzy, ale mimo to była obfitość obiektów na które nie mogę narzekać. Miejscem które wprawiło mnie w fotograficzną drgawkę była floating village czyli pływająca wioska położona na środku jeziora. Domy na palach, ludzie przemieszczający się na małych łódeczkach po prawdziwie wodnych uliczkach. W miejscu tym można znaleść szerokie arterie przygotowane dla ruchu szybkiego, ulice wzdłuż których ciągną się słupy z elektrycznością, skwerki na których bawią się dzieci siedzšc w swych małych łódeczkach. Poza tym na brzegu jeziora znajdują się wielkie ogrody, w których choduje się warzywa. Zdanie brzmi wyjątkowo banalnie, ale oczywiście ogrody też pływają i cała banalność znika, kiedy widzi się ludzi w łódeczkach w wąskich kanalikach zbierających pomidory. Odpłynąłem w zachwycie.

Symbol Inle lake, łodzie rybackie

Floating village, pływająca wioska

Te kilka dni spędziłem w towarzystwie trojga francuzów, studenci którzy zrobili sobie wakacje po studiach w Singapurze. Niezwykle mili ludzie, szczególnie dziewczynka Cloe, moje zmysły płonęły w jej obecności…

Poniżej znajdują się zdjęcia z miejsc, które odwiedziliśmy tego dnia

Śniadanie spożywane z tubylcami w okolicach pływającego targu, nazwa owocu, którego nazwy nie mogę zapamiętać.

Pierwszy etap w procesie produkcji nici z łodyg kwiatów lotosu!

Long necks, czyli kobiety z długimi szyjami, miejsce które koniecznie chciałem znaleźć. Widok tych dziewczyn przybił mnie kompletnie. Orginalnie kobiety z długimi szyjami pochodzą ze stanu Kayah, położonego tuż przy granicy z Tajlandią. Stanowią one jeden z symboli i największych atrakcji Azji południowo wschodniej. Dla mnie to było żenujące doświadczenie, nie wiedziałem jak się zachować, czułem się jak w zoo.

Kolejna z atrakcji Inle: Jumping Cat Monastery

Targ rybny w okolicy Inle. Moje ulubione zdjęcie ostatnich dni.

Bagan

Od dwóch dni jestem w wiosce Bagan, miejscu uważanym przez wielu za najciekawsze w południowo-wschodniej Azji, miejscu które podobno przebija Taj Mahal, Angor Wat. Bagan słynie z dwóch rzeczy: dosłownie z tysišca ?wištyń oraz jednych najlepszych wyrobów Lakhi na ?wiecie.

Moje trzy dni w Bagan były rzekłbym do?ć specyficzne, nie spodziewałem się takiego obrotu sprawy. Pierwszy dzień do?ć standardowy: stupa-day, 10 godzin jazdy na rowerze po do?ć pustynnym terenie odwiedzajšc największe ?wištynie. Przed przyjazdem próbowałem sobie to wyobrazić, jednak to co zobaczyłem przerosło moje oczekiwania. Od ponad tysišca lat na powierzchni 40 km 2 i zbudowano 4000 ?wištyń!!. Do czasów dzisiejszych dotrwało ponad 2000. Złoty okres zaczšł się po roku 1000. W zależno?ci od wieku powstania, ?wištynie były inspirowane różnymi stylami, czę?ć więc przypomina budowle indyjskie, mogolskie, itp. Bagan długi czas był stolicš Myanmaru, władcy stawiajšc nowš stupę, wierzyli że zapewni im to dosłownie drogę na skróty do osišgnięcia Nirwany.

Drugi dzień w Bagan i następny to Lakha-day. Tu zaczyna się nietypowo?ć mojeg wizyty, zamiast zwiedzać ?wištynie siedziałem w sklepikach i miejscach wyrobu lakhi. Dawno mnie tak nic nie zachwyciło jak proces produkcji i wyroby końcowe najlepszych rzemie?lników, prawdziwe dzieła sztuki. W Bagan straciłem swoje mp3 i sporo zielonych, wywiozłem plecak wypełniony Lakhš, to czego stałem się posiadaczem to prawdziwe dzieła sztuki najlepszego sortu. Wraz z Geraldem, odwiedzili?my 4 zakłady zajmujšce się wyrobem, w każdym po raz kolejny słuchałem o procesie produkcji, patrzyłem na kobiety robišce szlify, mężczyzn polerujšcych piaskiem, nakładajšcych kolejne warstwy magicznej ?żywicy?. Ale może od poczštku.

Cały proces zaczyna się od prostej acz skomplikowanej miseczki z bambusa. Są trzy rodzaje form bambusowych . Do pierwszego rodzaju używany jest bambus twardy, do drugiego miękki do trzeciego bambus oplatany włosiem końskim lub osła. Przy wyrobie końcowym łatwo można poznać po elastyczności jaki materiał został wykorzystany. Przy formach z włosia miseczka jest tak miękka, że można ją ścisnąć do przeciwległego boku. Najlepsze wyroby mają do 15 warstw lakhi !, przeciętne trzy, cztery. Lakha to naturalny materiał pochodzący z drzewa lakhi. Jeśli dobrze zrozumiałem to nacina się drzewo i czarny płyn coś na kształt żywicy spływa do specjalnie przygotowanych pojemników. Jak pisałem powyżej pierwszy proces to bambusowa forma , kiedy miseczka z bambusa jest gotowa kładzie się pierwszą warstwę sproszkowanej bydlęcej kości dla wzmocnienia szkieletu, następnie pierwszą warstwę lakhi i kolejną po około tygodniu schnięcia poprzedniej. Po procesie nakładania warstw zaczyna się designing, Najczęściej mężczyźni robią projekt artystyczny, kobiety uzupełniają szczegóły, wszystko jest grawerowane cieniutkim dłutem. Następnie zaczyna się proces nakładania kolorów, całą miseczkę powleka się się jednolitym kolorem, po wyschnięciu farbnika przy użyciu bardzo drobnych ziarenek piasku poleruje się miseczkę do momentu w którym jedynym kolorem który pozostanie jest ten w grawerowanych rowkach. Nałożenie drugiego koloru jest jeszcze ciekawsze. Na pierwszy kolor nakłada się utrwalacz w miejscach w których ma się zachować i powleka się miseczkę następnym kolorem. Znowu polerowanie piaseczkiem i teraz już sš dwa kolory. Czas powstania najlepszych produktów dochodzi do roku. Nie jestem pewien kiedy powstały metody wyrobu Lakhi, ale odwiedzając muzeum lakhi znalazłem wyroby z XII wieku! Ówczesny design wykorzystywany jest do dzisiaj. A wszystko to dzięki bambusowi, Azjaci zaprawdę są mistrzami bambusa. Używając bambusa robią wszelakie przedmioty użytku codziennego, budują domy w końcu zapełnieją żołądki. Ciężko mi sobie wyobrazić Azję bez bambusa.

Hsipaw-Nahmsan

Ostatnie trzy dni były kompletnie szalone, jedna wielka improwizacja, były to także jedne z bardziej intensywnych i niezwykłych jakie przeżyłem w ciągu ostatnich miesięcy. Cała przygoda zaczęła się w Hsipaw, w niewielkiej wiosce położonej na wschód od Mandalay. Niewielka część turystów odwiedzających Myanmar dociera w to miejsce szukając wiejskiego życia mniejszości narodowych. Mimo że zostałem w Hsipaw trzy dni chodziło mi po głowie inne miejsce bardziej dzikie i rzadziej odwiedzane przez turystów mała górska wioska Nahmsan miejsce zwane Szwajcarią Birmy. Improwizacja podróży zaczęła się od tego jak się tam dostać. Z Hsipaw do Nahmsan jest tylko 80 km, problemem jest to, że nie ma regularnego transportu. W Hsipaw powiedziano mi, abym spytał się ludzi Shan, zamieszkujący te górskie rejony w jednej restauracji o której godzinie jest autobus. Dla pewności spytałem w kilku miejscach, odpowiedzi były przeróżne, zaczynały się od 2 godziny w nocy, 4, 6, do 9. Najwięcej odpowiedzi było około szóstej. Pytając się w jednym miejscu o czas, towarzyszący mi Francuz słysząc słowo Nahmsan, zapalił się jak świeczka, okazało się że on też planuje odwiedzić to miejsce, znalazłem więc towarzysza podróży na nadchodzące dni. Postanowiliśmy spróbować o szóstej i faktycznie ledwo co doszliśmy do postoju autobusów pojawił się… Czas rozładunku, ładunku i naładunku przeciągnął się od 6 do 9 a więc wiekszość odpowiedzi była prawdziwa. Czegoś takiego co było naszym transportem w życiu jeszcze nie widziałem : prawdziwy cargo-bus, autobus bez jednego miejsca siedzącego z wyjątkiem kierowcy, cały załadowany workami i różnego rodzaju sprzętem. To była jedna z bardziej komfortowych i ciekawych podróży w moim życiu, rozłożony na workach z ubraniami w towarzystwie 10 ludzi, którzy w ciągu 8 godzinnej (80 km) podróży stali się dobrymi znajomymi . Problem z dojazdem do Nahmsan jest taki, że nie ma asfaltowej drogi, podczas pory deszczowej droga staje się kupą błota o czym przekonaliśmy się w drodze powrotnej.

W oczekiwaniu na autobus:

`

Out of the road: Hsipaw-Namhsan-Manlue

Do Hsipaw przyjeżdża niewielu turystów, do Nahmsan niewielu z tych niewielu odwiedzających Hsipaw. Nahmsan to mała wioska położona około 2000 m. npm, która słynie z upraw herbaty i wspaniałych górskich widoków. Miejsce to wybrałem właśnie przez wizje plantacji herbaty położonych na zboczach górskich. Niestety nie da się tego porównać z Dardżelingiem w Indiach jednak widoki całkiem przyjemne. Co mnie uderzyło po raz kolejny w Myanmrze to niespotykana nigdzie indziej gościnność. Turyści w tym miejscu to naprawdę rzadkość, kiedy szliśmy ulicą ludzie wychodzili z domów, aby nas zobaczyć. Jednym z napotkanych ludzi był mnich mieszkający w pobliskiej wiosce o nazwie Manlue (4 godziny górską drogą), który zaprosił nas abyśmy odwiedzili jego klasztor, zobaczyli jego wioskę zostali na noc w klasztorze. Nie muszę chyba pisać, że oczy nam się zaświeciły jak żarówki oświetlając ciemną ulicę. . Umówiliśmy się na godzinę na wymarsz do jego wioski niestety się spóźniliśmy, ale niekończąca się fala pomyślnych zbiegów okoliczności zesłała nam chłopaka, który szedł w te strony. Dotarliśmy tuż przed zachodem słońca, kiedy wchodziliśmy do wioski miałem wrażenie, że jesteśmy pierwszymi turystami odwiedzającymi to miejsce (myślę że było ich naprawdę niewielu przed nami), ludzie wychodzili z domów aby się z nami przywitać. Wszechobecna „mingelaba” („witaj”). Zaczeliśmy od domu naszego przewodnika, zaprosił nas na herbatę i kolację. Manlue to wioska zamieszkana przez ludzi Pali (jedno z wielu ludów zamieszkujących Myanmar). Cała wieś żyje z upraw herbaty. Do wioski prowadzą jedynie górskie drogi, niemożliwy jest transport kołowy, możliwości kulinarne są dość ograniczone. Specjalnością kulinarną jest zupa z bambusa tj z młodego bambusa.

ś

Po kolacji i spaleniu papierosa przez największą fajkę wodną jaką widziałem w życiu, poszliśmy do klasztoru odwiedzić mnicha, który zaoferował nam nocleg. Kiedy weszliśmy do klasztoru ( była około 21 godziny) czekała na nas następna niespodzianka, cała wioska z mnichami na przedzie oglądała amerykański wrestling (zapasy), następnie film z Schwarzenegerem i finał wieczoru mecz ligi hiszpańskiej Real Madryt kontra Barcelona! Siedzieliśmy więc w tym gronie oglądając hiszpańską ligę. Po jakimś czasie przenieśliśmy się do sali dla starszyzny, siedliśmy ze starymi mnichami, zapaliliśmy cygara, herbata została rozlana. Około 24 poszliśmy spać, długo nie zapomnę wyrazu twarzy Geralda, mój francuski towarzysz podróży był w niebie, ja zresztą też.

Następnego dnia nasz mnich przewodnik oprowadził nas po wiosce, pokazał śpiącego Budde, plantacje i fabrykę herbaty, wytłumaczył jak rozpoznać różne klasy herbaty. Na drogę dostaliśmy „number one”. Number two i three wyglądały dla mnie identycznie, jednak każde dziecko w wiosce potrafi rozpoznać najlepszy gatunek herbaty. Imię tej wioski to „no problem” albo „as you like”, to najczęściej używane słowa. Taka jest mentalność tych ludzi; to ich „no problem” jest wszechobecne. Ten czas z Geraldem, w Manlue to były jedne z najlepszych momentów mojej dotychczasowej podróży.

Zdjęcie dla Liliany (myślę o Tobie kiedy na nie patrze)

Suszenie herbaty

Ale jak pisałem powyżej droga pomiędzy Hsipaw a Nahmsan podczas pory deszczowej staje się kupą gówna, a własnie zaczął się monsun . Nasz pick-up do Mandalay (13 godzin około 300 kilometrów) wyruszył o 5 nad ranem. Pierwszy raz w życiu byłem dosłownie posrany (jak to mówi Bartas). Do pick-upa załadowali 40 osób plus bagaże i worki. My siedzieliśmy na honorowym miejscu, czyli na dachu na samym przodzie. Piękne widoki, znakomita widoczność, niebo czyste po całonocnej ulewie. Droga przez pierwsze dwie godziny prowadziła przez górskie zbocza tuż na krawędzi kilfów schodzących setki metrów w dół. I tak ten przeładowany samochód wpadając co chwila w doły pełne błota robiąc jak na mój gust szalone przechyły sunął pomalutku na przód. Pierwszy raz w życiu realnie bałem się o swoje życie, wyobrażając sobie ewentualne dachowanie. W każdej chwili byłem gotowy do skoku. Po jakimś czasie Richard zapuścił Manu Chao, wyciągnęliśmy cygara i już było dobrze….

Męska rozmowa, o kobietach i azjatyckich dziewczynach, rozluźniła atmosferę. Po tym jak zjechaliśmy z górskich dróg na asfalt, super powolna podróż stała się super szybka. Kierowca co jakiś czas zatrzymywał samochód, aby dokręcić śruby w silniku, dolać płynu hamulcowego, spryskać wodą rozgrzewające się felgi(?). Z jednej strony dziwny widok z drugiej było czuć, że zna swoją dziecinę, momentami jednak wciąż byłem posrany kiedy rozpędzał brykę do ponad 80 km/h. Była to jedna z piękniejszych jazd, wiatr gwizdał w uszach, widoki egzotycznej dżungli, gór, birmańskich wiosek. Doskonały moment na cygaro i rozmowy o życiu.

Tuż pod koniec podróży zobaczyłem całkiem zgrabną obrączkę na palcu jednego z współpasażerów, spyatałem się czy moge obejrzeć to cudu i tak zostałem zaślubiony pierścieniem ludu Shan. Pierścień jest zrobiony z włosa z ogona słonia. A więc noszę pierścień ze słonia…

Hsipaw

Hsipaw, mała wioska położona 100 km na wschód od Mandalay. W zasadzie nic tu nie ma interesującego, jednak lokalni zadbali, aby dostarczyć turystom atrakcje. Lonely Planet jako największą atrakcję miasteczka wymienia „explosive popcorn factory”!. Większość turystów przyjeżdża tutaj, aby zobaczyć wiejskie życie plemion Shan. W Myanmarze znajduje się 10 głownych grup etniczych. Każda oczywiście ma swoją odrębną kulturę i język, który dla innego plemiona jest kompletnie niezrozumiały. Ludzie Shan to krewni Tajów. Shan żyją przy granicy z Tajlandią wiec koneksja jest oczywista. Charakterystyczną częścią ich kultury są tatuaże. Mężczyźni robią tatuaż jako młodzieńcy, co jest oznaką odwagi i siły. Tatuaże służą także jako protekcja przeciwko złym duchom i zapewniają pomyślne życie.

Dwa ostatnie dni spędziłem w mieszanym towarzystwie z Izraela, Australii, Francji, Szwajcarii i Anglii, zebrała się mała grupka ludzi dla której lokalni przygotowali kilka banalnych atrakcji. Pierwszego dnia byliśmy na spacerze odwiedzając kilka wiosek Shan, jednym z punktów programu było odwiedzenie miejsc gdzie lokalni wyrabiają przedmioty z bambusa, kręcą cygara. Następnego dnia popłyneliśmy łodziom w górę rzeki odwiedzając kolejne wioski, oglądając plantacje papai, ananasów, mały klasztor położony w górach. Takie niewielkie rzeczy, które dla tubylców muszą być kompletnie bezsensowne i niewarte odwiedzin , dla nas turystów lepsze niż nie jedna złota pagoda.

C.d. historii birmańskich

Oficjalnie stolicą kraju jest Yangon, jednak niewiadomo jak długo bo generałowie budują nową kwaterę w górach, chcąc wzmocnić swoją pozycję, obunkrować i ochronić się przed ewentualnymi atakami. Dla zasiedlenia nowego miasta tysiące ludzi zostało przeniesionych z małych wiosek.

Myanmarem rządzi armia, opium i buddyzm. Dziwny melanż, w którym wszyscy ze sobą jakoś współpracują.

W Myanmarze wydawane jest tylko jedna gazeta, na pierwszej stronie genarał w świątyni, na następnej generał sadzący drzewka, generał ściskający się z rosyjskiem prezydentem, na następnej boks i piłka nożna. Treść to czysta propaganda inspirowana dziełami komunistów i nazistów.

Krajem rządzi SPDC (State Peace & Development Council, nazwa brzmi równie dumnie jak Prawo i Sprawiedliwość) w skład której wchodzi grupa generałów, która decyduje o wszystkim co dzieje się w kraju. Od początku lat 90′ istnienie opozycji jest całkowicie zakazane, przeciwko wszelkim najmniejszym protestom używana jest pałka, jak to mówią lokalni śno mercyś (nie ma litości). Na arenie międzynarodowej Myanmar utrzymuje kontakty oczywiście z Rosją,

Chinami. Istnienie reżimu technologicznie wspiera także Japonia.

Większość turystów odwiedzającyc Myanmar to turyści niezależni tzw. plecakowcy. W sumie w 2004 roku Myanmar odwiedziło około 200 tyś turystów. Każdy turysta stanowi żródło cennej waluty dla reżimu, pośrednio umacnia istnienie reżimu. Każdy z plecakowców chcąc nie chcąc odwiedzając Myanmar, płacąc wszytkie taxy i wejściówki wspomaga istnienie reżimu o około 200 dolarów. I to jest największy dylemat przed przyjazdem do Myanmaru.

Większość przybywających turystów jest świadoma istnienia reżimu i wyboru pomiędzy państwowym a prywatnym. Po opłaceniu koniecznych opłat, większość plecakowców omija państwowe hotele, środki transportu, wybierając sektor prywatny. Plusem jest także to, że to co widzą i słyszą turyści idzie w świat.

Problemem Myanmaru jest to, że żadne z światowych mocarstw i mediów nie jest zainteresowanych tym co się dzieje w Myanmarze. Maynmar nie ma ropy, jak się śmieją lokalni, „nie możemy liczyć na żadną pomoc z zewnątrz”. Nikt nie ma interesu w przywracaniu demokracji w Myanmarze. USA, UE nałożyła embargo ekonomiczne, Wielka Brytania zbojkotawała ruch turystyczny. To wszystko na co stać światowe mocarstwa!. Zatrzymując inwestycję i transfer pieniędzy z zachodu oczywiście hamuje się dalszy wzrost pozycji generałów, ale z drugiej strony uniemożliwia się powstawaniu nowych miejsc pracy. Generałowie i tak handluja z Rosją i Chinami więc co za różnica.

Amarapura, Inwa, Sagain, Minguin

Cztery miasta królewskie położone w okolicy Mandalay.

Pasterz kaczek (na dole stado kaczek pędzone przez pasterza na łódce)

Skomplikowane wzory Tanakhi, maseczki z proszkowanego drzewa Tanaki. Widok na najdłuższy na świecie most z drzewa teak

Świątynia tysiąca Buddów (dosłownie)

Zdjęcie dla Adrianny, ta dziewczynka ma coś z Ciebie. Pozdrawiam!

Szkoła „Growing together”

Wczoraj odwiedziłem szkołę założoną kilka miesięcy temu przez młodego szwedzkiego marzyciela, w której naucza kilka osób z Stanów, Australii, Hiszpanii . Szkoła jest dla okolicznych dzieci jedyną okazja, aby nauczyć się podstaw angielskiego. Poziom nauczania w Myanmarze jest bardzo niski, większość dzieci nie chodzi do szkół. W historii Birmy jedynym publicznym miejscem nauczania były klasztory. Do dzisiaj wiele rodzin wysyła swoich synów, aby podjęli nauczanie mnisie i zdobyli wykształcenie. W szkole założonej przez Szweda zgodnie z tradycją birmańską każde zajęcia zaczynają się od krótkiej medytacji. Nie mogłem oczom uwierzyć kiedy widziałem 3 może 4-latków siedzących w zazen, medytujących z zamkniętymi oczami, oczywiście dużo śmiechu przy tym było. Medytacja jest dla tutejszych ludzi czymś zupełnie naturalnym z czym? co ma się styczność od najmłodszych lat.

Yangon

Birma to pierwszy buddyjski kraj na mojej drodze na wschód. Robi wrażenie. Mam wrażenie jakby czas się tu zatrzymał. Największym problemem współczesnej Birmy jest sytuacja polityczna i separacja kraju na arenie międzynarodowej. Krajem rządzi junta wojskowa, lider opozycji Aung Suu Kyi (laureatka pokojowej nagrody Nobla) od kilku lat przebywa w areszcie domowym. Ludzie rozmawiając o polityce ściszają głos, jest to zabronione i niebezpieczne bo ulice są pełne tajniaków. Dla turysty obecna sytuacja jest nieodczuwalna, na ulicach nie ma wojska, policji, nikt nie kontroluję. Turyści traktowani są jak święte krowy

95% populacji Myanmaru jest wyznawcami buddyzmu! Porównując z Indiami ludzie są jakby mniej banalni, jest jakaś miękkość i wewnętrzna delikatność. Hindusi są prości i twardzi, są to ludzie których nie potrafiłem traktować poważnie (nie zmienia to mojego stosunku do mentalności indyjskiej, którą uwielbiam). Tutaj jestem bardziej czujny,wciąż badam mentalność, wyczuwam ambience. Trudniej jest mi się też otworzyć fotograficznie, ale myślę że to kwestia czasu. Co mnie urzekło od pierwszego dnia to gościnność i szczera chęć udzielenia pomocy, ludzie nie są zepsuci turystami, są otwarci i nie oczekują niczego w zamian (może to kwestia religii). Kupując cokolwiek do jedzenia nie pytam o cenę płace po konsumpcji, czego nigdy bym nie zrobił w Indiach, tutaj jakby mniej oszukują, a nawet jeśli, to jest to nieodczuwalne bo ceny są tak niskie.

Największym problemem gospodarki jest niestabilny pieniądz: kyat (tutejsza waluta). Walutą, która rządzi rynkiem i krajem jest amerykański dolar, wszystko przeliczane jest na dolary, szczególnie dolary w wysokich nominałach są najcenniejsze. Mój przewodnik z 2003 podaje kurs 700 kyat za jednego dolara, dzisiaj po trzech latach 1500 kyatów, jak będę wyjeżdżać pewnie podskoczy o dwie stówy. Inflacja oblicza się na około 60% w skali roku

Praktykowany buddyzm to theravada. Dla większości Polaków medytować jest pewną egzotyka, tutaj to jak chodzenie do Kościoła, to część kultury. Największą świątynią w Yangunie jest Shwedagon Paya. Jest to miejsce, do którego każdego dnia schodzi się tysiące ludzi, aby pobyć w obecności Buddów i licznych świątyń. Shwedagon Paya to najpotężniejsza ze świątyń. Stupa wznosi się na wysokość 40 metrów, jest pokryta tonami złota a na jej czubku znajduje się wielki diament. Robi wrażenie.

Shwedagon Paya

Myanmar

Od wczoraj jestem w Myanmarze (Birma). W końcu mały szok kulturowy. Rzeczy, które mnie urzekły podczas pierwszego spaceru: super zgrabne piękne kobiety, pary trzymające się za ręce, żółte arbuzy, tzw bowling czyli miseczkowanie o jedzenie (słowa begging: żebranie jest dla nich obrażliwe) przez setki mnichów na ulicach, ludzie którzy kulturowo ofiarowują jedzenie mnichom, w końcu ruch prawostronny na ulicach, niezwykła gościnność birmańczyków, którą na początku byłem tak skonfudowany, że nie wiedziałem o co chodzi, stare japońskie bryki, nowy rodzaj riksz, brak żebraków na ulicach, bidety w toaletach (mogę zapomnieć o indyjskiej lewej ręce). Na razie wgrywam nowe klimaty w ciało, wyczuwam ambience, poznaję mentalność ludzi, nie robię zdjęć; chłonnę.

Komunikacja utrudniona. Mój telefon nie wykrywa żadnego operatora. Z tego co słyszałem kafejki internetowe poza poza stolicą to rzadkość, więc nie wiem jak często będę auktualniać stronkę.

Myanmar od kilku lat otwiera się na turystykę, sporo turystów na ulicach szczególnie Niemców, Anglików, Włochów. Jest bezpiecznie.

Słowa do buddystów, może wasza sangha zainteresowana jest miszeczkami z lakhi, tutaj są bardzo tanie, może zrobimy jakiś deal, jeśli tak dajcie znak w ciągu dwóch tygodni.

Mandalay

Mandalay, drugie po Yangonie miasto w Birmie.

Historie birmańskie:

Życie w Birmie nie jest łatwe. Dzisiaj pół dnia spędziłem z Rikszarzem, który szczegółowo nakreślił mi sytuacje polityczną. Birma rządzone jest przez grupę generałów, którzy przy pomocy armii i policji kontrolują większą część terytorium państwa. Birma należy do państw złotego trójkąta, państw produkujących opium. Niektóre części państwa są kontrolowane przez mafijnych bossów, oczywiście te części są kompletnie niedostępne dla turystów. Część dla turystów to Myanmar centralny. Obszary przygraniczny są zamknięte dla ruchu turystycznego. Wybierając autobus jadący w nieodpowiednie miejsce łatwo dostać się do więzienia ciężko z niego wyjść.

Generałowie (jak przystało na klasyczny reżim) prowadzą politykę kija i marchewki. Za rozmowy o polityce, nieprzychylne opinie dla reżimu, za przenocowanie turysty, wymianę waluty bez licencji idzie się prosto do więzienia. Mój dzisiejszy przewodnik pokazywał mi pamiątki na głowie jakie ma po takiej wizycie. Był więżniem politycznym, który trafił do więzienia po manifestacjach w 1989 potym jak mimo wygranych wyborów przez partie demokratyczną władzę przejął reżim wojskowy. Kiedy spytałem się o Suu Kyi, ściszył głos i powiedział, abym nie mówił tego imienia na głos, a lepiej mówił Ona albo Lady. Aung San Suu Kyi jest formalnym liderem opozycji, lauretka pokojowej nagrody Nobla, która od ponad 10 lat przebywa w areszcie domowym. Naród jest w kropce, za najmniejsze wychylenie, próbę protestu idzie się do więzienia. Policja, tajniacy są wszędzie.

Reżim dba o siebie, większa część budżetu idzie na rozwój armii. Ważną aktywnością społeczną jest budowanie nowych pagód, stup i klasztorów. To ta marchewka. Władza jest religijna, reżim w Myanmarze to buddyjski totalitaryzm. Smutno mi jak tego słucham. Ci prości ludzie są tacy dobrzy, mają taki piękny kraj, który nie może zakwitnąć. A prognozy nie zapowiadają się kolorowo. Na arenie międzynarodowej kraj nieistnieje, obłożony jest embargiem i różnorakimi restrykcjami. Wielkie firmy i sweat shopy (sklepy potu-puma, adidas, gap) wybierają Malezje, Wietnam, Tajlandie gdzie sytuacja polityczna jest bardziej stabilna. Brak inwestycji z Zachodu, powoduje jeszcze większe zamknięcie państwa, zacofanie kraju, brak możliwości na nowe miejsca pracy, nikłą wiedzę o tym co naprawdę dzieje się w tym kraju.

Lady Suu Kyi prosiła o bojkotowanie Myanmaru na arenie międzynarodowej na wszelkich płaszczyznach , także turystycznej. Apelowała do światowej opinii publicznej o nieodwiedzanie jej kraju do czasu, kiedy reżim ustąpi. Tony Blaire pozytywnie ustosunkował się do tego apelu i ogłosił oprócz bojkotu dyplomatycznego także turystyczny. Nie ma w Wielkiej Brytanii biura, które by organizowało wyjazdy do Birmy. Zdanie jednak są podzielone.. Osobiście nie popieram ani bojkotu turystycznego ani sankcji gospodarczych. Tzw plecakowcy, mimo że wspierają reżim poprzez kupowanie biletów wejściowych (oczywiśćie w dolarach) do każdej atrakcji turystycznej, to ludzie ulicy cieszą się z przyjazdu tego rodzaju turystów. Zawsze zapłacą trochę więcej za riksze, najczęściej omijają państwowe hotele i środki transportu wybierając sektor prywatny. Faktem jest że najgorsza opcja to wycieczki organizowane organizowane przez biura podróży. Taki wyjazd wygląda tak, że wymiana pieniędzy odbywa w hotelu, hotel oczywiście jest państwowy, autobusy i taksówki również, dla zwykłych ludzi nic, wszystko dla generałów. Podobno każdy z nich oprócz działalności publicznej posiada biuro podróży! Sedona największy i najdroższy hotel oczywiście należy do Armii.

Nie jest łatwo.

Dużą część armii stanowią Cyganie i kryminaliści, którzy zamiast do więzienia wybierają armie. Lepiej nie zadzierać z armią, armia ma długiego kija, ciężką rękę i ludzi z przyszłością. Przeciętne zarobki w armii to 10 tyś kyatów (8 zielonych) co jednak najbardziej irytuję mojego rikszarza, który opowiada mi te historie, to fakt że już niedługo mają podnieść zarobki żołnierzy dziesięciokrotnie do 100 tyś kyatów co kompletnie rozleguluje ceny żywności i usług takich jak przewóz rikszą.

A ludzie ulicy są po prostu dobrzy (brzmi banalnie, ale najlepiej opisuję tę mentalność: dobry człowiek prosto z serca). Moje odczucie co do mentalności jest właśnie takie, że albo są super łagodni i muchy nie skrzywdzą, albo tacy fighterzy, że omijam szerokim łukiem.

Narodowym sportem Myanmaru jest boks, bez rękawic wszystkie ciosy dozwolone. Drugim (mam trochę obolałe kostki ) to Chinlon, coś na podobieństwo naszej siatkówki, z tymże jedyną dozwoloną częścią ciała, którą można odbijać są nogi i głowa. Poniżej zamieszczam zdjecia, tak efektownego sportu dawno nie widziałem. Są szybcy, mocni i wysoko w powietrzu.

Chinlon, narodowa gra Myanmaru

Moje ulubione zdjęcie z Myanmaru

C.d. historii birmańskich

Większość restauracji zatrudnia dzieci jako kelnerów, przeciętny zarobek to 5000 kyatów (4$) za miesiąc pracy, siedem razy w tygodniu od rana do wieczora. Oczywiście na szkołe nie ma miejsca, szkoła nawet podstawowa jest płatna, niewiele osób może sobie pozwolić na edukację dzieci. Jak każdy reżim, armia woli nie mieć za dużo intelektualistów. Bardzo popularne wśród młodzieży jest zatrzymywanie turystów na darmowy kurs angielskiego. Klasycznym miejscem jest wzgórze Mandalay na które każdego wieczoru schodzi się młodzież na „lekcje angielskiego”, obsiadają turystę i ćwiczą swoje „How are you, what is your name”. Trochę męczące ale przy odrobinie szczęścia można znaleść kogoś z dobrym angielskim i posłuchać birmańskich historii.

Przeciętne zarobki to 10$ na miesiąc. Mój rikszarz dostał ode mnie prawie 2. Trzeba mu przyznać że miał sposoby na turystę. Mnie wziął na swoją głodującą rodzinę. Ze smutkiem przyznaje, że wierze w 95% jego historii a szczególnie w to, że podstawę diety jego rodziny stanowi ryż.

Wczoraj odwiedziłem trzy miasta królewskie znajdujące się wokół Mandalay. Wspomną może tylko o dzikiej jeżdzie na dachach autobusów. Niemiec, którego wcześniej spotkałem w Yangonie, powiedział, że jazda jest super, ale lepiej żebym uważał na drzewa. Żyje. Największym hard-corem okazała się jednak jazda po Mandalay pick-upem, wisząc na poręczy stojąc zaledwie na palcach jednej stopy na krawędzi pedzącego samochodu. A obszar wokół Mandalay to kraina setek, setek pagód i stup. Niemalże w każdej dzielnicy znajduję się stupa, jak pisałem powyżej armia na to nie żałuje, w końcu to buddyści. Mój rikszarz trochę podnosi głos, że zamiast inwestować w gospodarkę znowu powstaje stupa kryta setkami kilogramami złota.

Jutro zjeżdzam na prowincję. I dobrze bo w dużych miastach trochę się gubię i tracę mnóstwo czasu. Zapowiada się też wypad w góry…